تگ کنونیکال (Canonical Tag) یک تگ HTML است که به موتورهای جستجو می‌گوید نسخه اصلی و معتبر یک صفحه وب کدام URL است. وقتی چند صفحه مشابه یا تکراری در سایت وجود داشته باشد، گوگل نمی‌داند کدام را باید ایندکس یا رتبه‌بندی کند. تگ کنونیکال دقیقاً برای حل همین مشکل استفاده می‌شود. به زبان ساده کنونیکال یعنی “گوگل! این URL نسخه اصلی صفحه است، بقیه فقط نسخه‌های فرعی‌اند.” نمونه یک تگ کنونیکال در HTML بدین صورت است:
<link rel=”canonical” href=”https://example.com/main-page/” />
این تگ باید داخل <head> صفحه قرار بگیرد. در این مثال، موتورهای جستجو متوجه می‌شوند که نسخه اصلی صفحه آدرس بالا است، حتی اگر چند صفحه با محتوای مشابه وجود داشته باشد.
چرا تگ کنونیکال مهم است؟
تگ کنونیکال یکی از مهم‌ترین ابزارهای سئو برای مدیریت صفحات مشابه یا تکراری در یک سایت است. استفاده صحیح از آن باعث می‌شود موتورهای جستجو بهتر بفهمند کدام صفحه باید ایندکس و رتبه‌بندی شود. اهمیت این تگ در سه بخش اصلی خلاصه می‌شود:
جلوگیری از محتوای تکراری
گاهی در سایت چند صفحه با محتوای مشابه یا تقریباً یکسان ایجاد می‌شود—مثل صفحات فیلتر محصولات، صفحات با UTM، نسخه‌های چاپی، یا نسخه‌های مختلف URL.
وجود این صفحات ممکن است باعث شود Google فکر کند محتوا تکراری است و امتیاز سایت پراکنده شود. تگ کنونیکال کمک می‌کند که موتور جستجو فقط یک نسخه را معتبر بشناسد و از جریمه محتوای تکراری جلوگیری شود.
کمک به درک بهتر نسخه اصلی صفحه توسط گوگل
وقتی چند نسخه از یک محتوا وجود دارد، گوگل خودش حدس می‌زند کدام اصلی است. اما همیشه حدس درستی نمی‌زند. کنونیکال با گفتن این جمله راه را روشن می‌کند: “گوگل! نسخه اصلی همین صفحه است.” این به موتور جستجو کمک می‌کند:
- راحت‌تر صفحه اصلی را شناسایی کند
- ایندکس سایت تمیزتر و دقیق‌تر شود
- از سردرگمی ایندکس جلوگیری شود
انتقال اعتبار و لینک‌ها به URL اصلی
وقتی چند نسخه از یک صفحه وجود داشته باشد، لینک‌هایی که کاربران یا سایت‌ها به آن‌ها می‌دهند بین نسخه‌های مختلف پخش می‌شود. این یعنی قدرت لینک‌ها (Link Equity) تقسیم شده و به رتبه‌بندی آسیب می‌زند. با تگ کنونیکال:
- تمام اعتبار لینک‌ها به صفحه اصلی منتقل می‌شود
- Page Authority به جای تقسیم، بر روی یک URL تجمیع می‌شود
- صفحه اصلی شانس بیشتری برای رتبه گرفتن پیدا می‌کند
چه زمانی باید از تگ کنونیکال استفاده کنیم؟
تگ کنونیکال زمانی کاربرد دارد که چند URL مختلف به یک محتوای مشابه یا یک هدف مشترک اشاره کنند. در چنین شرایطی استفاده از کنونیکال به گوگل کمک می‌کند فقط یک URL را نسخه اصلی تشخیص دهد و بقیه را نادیده بگیرد. مهم‌ترین موقعیت‌هایی که باید از کنونیکال استفاده شود عبارت‌اند از:
صفحات با محتوای مشابه یا بسیار نزدیک
گاهی یک سایت چند صفحه دارد که محتوا تقریباً یکسان است، مثل نسخه قدیمی و جدید یک صفحه محصول، مقالاتی با تفاوت جزئی در تاریخ یا عنوان و صفحات نسخه چاپی (print). در این شرایط باید صفحه‌ای که نسخه اصلی است به‌عنوان canonical معرفی شود تا گوگل صفحات مشابه را تکراری تشخیص ندهد.
صفحات فیلترشده فروشگاه اینترنتی
در فروشگاه‌های اینترنتی URLها معمولاً بر اساس فیلترها تغییر می‌کنند، مثل:
- رنگ: /products?color=red
- قیمت: /products?price=500-1000
- سایز، برند و…
این صفحات معمولاً محتوای پایه‌ای یکسان دارند ولی ترکیب فیلترها URL جدید تولید می‌کند. بهترین کار این است که همه انواع فیلترها به صفحه اصلی محصول یا دسته‌بندی کنونیکال شوند تا مشکل محتوای تکراری ایجاد نشود.
صفحات دسته‌بندی با پارامترهای UTM (یا پارامترهای پیگیری)
وقتی لینک‌ها با پارامترهایی مثل UTM برای کمپین‌ها استفاده می‌شوند، چنین URLهایی محتوای جدیدی ندارند. مثال:
/category/shoes?utm_source=instagram
این URL نباید در گوگل ایندکس شود. پس باید کنونیکال آن به صفحه اصلی بدون پارامتر باشد:
/category/shoes
نسخه‌های HTTP/HTTPS یا www / بدون www
اگر سایت به‌صورت کامل ریدایرکت نشده باشد، ممکن است چند نسخه http یا httpsو www یا non-wwwهم‌زمان فعال باشند: مثال:
- http://example.com
- https://example.com
- https://www.example.com
این‌ها از نظر گوگل سه URL متفاوت هستند. برای جلوگیری از تکرار، نسخه اصلی دامنه باید کنونیکال شود.
تگ کنونیکال چگونه کار می‌کند؟
تگ کنونیکال یکی از سیگنال‌های مهم برای موتورهای جستجوست تا بفهمند کدام صفحه باید نسخه اصلی (Preferred URL) باشد. این تگ به گوگل کمک می‌کند صفحات مشابه یا تکراری را بهتر سازمان‌دهی کند و اعتبار آن‌ها را روی یک آدرس متمرکز نگه دارد. در ادامه، نحوه کار این تگ را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم:
نحوه تشخیص نسخه اصلی توسط موتورهای جستجو
وقتی یک صفحه توسط ربات گوگل (Googlebot) بررسی می‌شود، در بخش <head> کد HTML دنبال تگ کنونیکال می‌گردد:
<link rel=”canonical” href=”https://example.com/main-page/” />
در اینجا گوگل آدرس داخل href را به‌عنوان نسخه پیشنهادی شما برای ایندکس انتخاب می‌کند، بررسی می‌کند آیا این URL معتبر و قابل دسترس است یا نه و محتوا و ساختار صفحات مرتبط را با هم مقایسه می‌کند. اگر چند صفحه مشابه به یک آدرس کنونیکال اشاره کنند، گوگل نسخه کنونیکال را نماینده رسمی همه صفحات می‌داند، بقیه صفحات را ایندکس نمی‌کند یا در رتبه‌بندی وارد نمی‌کند و اعتبار و لینک‌هایشان را به نسخه اصلی منتقل می‌کند.
کنونیکال “دستور مستقیم” نیست، بلکه یک توصیه قوی است. اگر صفحات کاملاً بی‌ربط باشند یا سیگنال‌های دیگر خلاف آن باشند، گوگل ممکن است پیشنهاد شما را نپذیرد.
ارتباط با الگوریتم‌های تشخیص محتوای تکراری
گوگل برای تشخیص صفحات مشابه از الگوریتم‌های مخصوص “Duplicate Content Detection” استفاده می‌کند. این الگوریتم‌ها موارد زیر را تحلیل می‌کنند:
- شباهت متنی صفحات
- ساختار HTML
- هدرها، تصاویر، داده‌های ساختاریافته
- URLهای مشابه با پارامترهای متفاوت
- رفتار کاربران (مثلاً نرخ کلیک)
وقتی شباهت زیاد باشد، گوگل تشخیص می‌دهد این صفحات در اصل یک محتوا هستند. در این مرحله، کنونیکال نقش کلیدی بازی می‌کند. به گوگل می‌گوید کدام صفحه باید انتخاب شود، از ایجاد چند نسخه ایندکس شده در سرچ جلوگیری می‌کند و به الگوریتم کمک می‌کند خطاهای احتمالی در تشخیص نسخه اصلی را کاهش دهد. در واقع، کنونیکال مثل یک راهنمای رسمی برای الگوریتم‌های گوگل است تا بفهمند کدام URL ارزشمندتر است.
نحوه افزودن تگ کنونیکال در HTML
افزودن تگ کنونیکال کار ساده‌ای است، اما رعایت چند نکته مهم می‌تواند از مشکلات سئویی بزرگ جلوگیری کند. در این بخش، هم مثال کاربردی قرار می‌دهم و هم نکات ضروری برای استفاده صحیح.
مثال کد تگ کنونیکال در HTML
کافی است این کد را داخل بخش <head> صفحه قرار دهید:
<link rel=”canonical” href=”https://example.com/main-page/” />
این کد به موتورهای جستجو اعلام می‌کند که نسخه اصلی و معتبر صفحه، همین URL است. اگر از CMS استفاده می‌کنید (مثل وردپرس، جوملا، ووکامرس و…)، معمولاً افزونه‌های سئو مثل Yoast یا RankMath این کد را به‌صورت خودکار ایجاد می‌کنند.
نکات مهم هنگام قرار دادن تگ کنونیکال
برای جلوگیری از اشتباهات سئویی، این نکات ضروری را همیشه رعایت کنید:
- کنونیکال باید همیشه با URL کامل (Absolute URL) نوشته شود، زیرا گوگل URLهای نسبی را توصیه نمی‌کند و استفاده از آن‌ها ممکن است باعث سردرگمی شود.
- هر صفحه باید تنها یک تگ کنونیکال داشته باشد، زیرا وجود دو یا چند کنونیکال می‌تواند باعث ابهام برای گوگل شود و ممکن است هیچ‌کدام پذیرفته نشود.
- همچنین کنونیکال باید به صفحه‌ای اشاره کند که قابل ایندکس است و هرگز نباید به URLهایی مانند صفحات noindex، ریدایرکت شده، صفحات خطا (۴۰۴، ۵۰۰) یا صفحات ضعیف و بی‌محتوا داده شود.
- URL کنونیکال باید دقیقاً همان نسخه‌ای باشد که شما می‌خواهید به عنوان اصلی معرفی شود، یعنی سایت باید یک نسخه واحد داشته باشد، مثلاً همیشه www یا بدون www و ترجیحاً https به جای http.
- آدرس کنونیکال نباید دچار حلقه شود؛ به‌عنوان مثال اگر صفحه A به صفحه B کنونیکال شود و صفحه B دوباره به صفحه A اشاره کند، این کار باعث سردرگمی و بی‌اعتباری کنونیکال می‌شود.
- در صفحات صفحه‌بندی‌شده، مانند page/2 یا page/3، بهتر است کنونیکال به همان صفحه خودش اشاره کند و نه صفحه اول، تا از ایجاد اشتباه جلوگیری شود.
- در نهایت، اگر چند صفحه مشابه دارید، استفاده از کنونیکال بهترین روش برای تجمیع اعتبار و قدرت لینک‌ها است و این کار بدون نیاز به ریدایرکت انجام می‌شود.
اشتباهات رایج در استفاده از تگ کنونیکال
تگ کنونیکال ابزار قدرتمندی است، اما استفاده نادرست از آن می‌تواند باعث از دست رفتن رتبه صفحات، سردرگمی گوگل، و کاهش اعتبار لینک‌ها شود. در ادامه مهم‌ترین خطاهایی که وبمسترها و سئوکارها در استفاده از کنونیکال مرتکب می‌شوند را دقیق توضیح می‌دهم.
کنونیکال به صفحه اشتباه
یکی از خطرناک‌ترین اشتباهات این است که صفحه را به URL اشتباه کنونیکال بدهید. مثلا صفحه محصول A به اشتباه به محصول B کنونیکال داده شود که در نتیجه گوگل صفحه A را ایندکس نمی‌کند، اعتبار و لینک‌ها به صفحه B منتقل می‌شود و صفحه اصلی ممکن است از نتایج جستجو حذف شود. این خطا گاهی باعث سقوط شدید رتبه در فروشگاه‌های بزرگ می‌شود.
حلقه کنونیکال (Canonical Loop)
حلقه وقتی رخ می‌دهد که صفحه A به صفحه B کنونیکال شود و صفحه B دوباره به صفحه A کنونیکال دهد و یا چند صفحه در یک چرخه به همدیگر اشاره کنند. در نتیجه گوگل نمی‌فهمد نسخه اصلی کدام است، ممکن است هیچ‌کدام را ایندکس نکند و اعتبار صفحات از بین می‌رود. این یکی از بدترین خطاهاست و باید سریع اصلاح شود.
کنونیکال زدن صفحات مهم به صفحات بی‌اهمیت
گاهی به اشتباه صفحه‌ای که خودش ارزش و حجم جستجوی بالا دارد، به صفحه ضعیف‌تر کنونیکال می‌شود. مثلاً مقاله کامل و ارزشمند به یک مقاله کوتاه، صفحه محصول اصلی به صفحه مشابه ولی ناقص و یا صفحه دارای لینک‌های زیاد به صفحه‌ای بدون لینک. در این حالت، قدرت صفحه هدف به‌طور کامل از بین می‌رود چون گوگل تصور می‌کند صفحه بی‌اهمیت، نسخه اصلی است.
کنونیکال نکردن صفحات مشابه در فروشگاه‌ها
در فروشگاه‌ها URLهای زیادی با فیلترها و پارامترها ایجاد می‌شود:
- /shop?color=red
- /shop?size=xl
- /shop?sort=price
این URLها ۹۰٪ محتوای مشترک دارند، ولی بدون کنونیکال حجم زیادی محتوای تکراری وارد گوگل می‌شود، ایندکس سایت شلوغ و بی‌کیفیت می‌شود، رتبه دسته‌بندی اصلی پایین می‌آید و کراول‌بجت هدر می‌رود. پس عدم استفاده از کنونیکال در این صفحات یکی از شایع‌ترین و مخرب‌ترین اشتباهات در سئوی فروشگاه‌هاست.
تگ کنونیکال در وردپرس و فروشگاه‌های اینترنتی
در وردپرس و سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS)، مدیریت تگ کنونیکال بسیار ساده‌تر است، زیرا بسیاری از افزونه‌ها این کار را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند. با این حال، برای جلوگیری از اشتباهات سئویی، باید بدانید این تگ چگونه در این سیستم‌ها کار می‌کند و در چه مواردی نیاز به تنظیم دستی دارید.
افزونه‌هایی مثل Yoast و RankMath
هر دو افزونه محبوب سئو در وردپرس، یعنی Yoast و RankMath، به‌صورت خودکار تگ کنونیکال را برای هر صفحه، نوشته، دسته‌بندی و محصول تولید می‌کنند و در صورت نیاز امکان ویرایش دستی این تگ را نیز فراهم می‌کنند. در Yoast می‌توانید با رفتن به صفحه مورد نظر، بخش Yoast SEO، تب “پیشرفته (Advanced)” و فیلد Canonical URL، مقدار مورد نظر خود را وارد کنید. در RankMath نیز مسیر مشابه است: ویرایش صفحه، تب Advanced و فیلد Canonical URL. معمولاً نیاز به ویرایش دستی زمانی پیش می‌آید که صفحات مشابه یا به‌روزرسانی شده باید به نسخه اصلی اشاره کنند، سری محتوایی که نباید نسخه‌های قبلی آن‌ها ایندکس شوند یا صفحات فرود کمپین‌ها که محتوای تکراری دارند.
کنونیکال در ووکامرس
در فروشگاه‌های اینترنتی وردپرسی (WooCommerce)، افزونه‌های سئو به‌صورت خودکار برای صفحات محصول، صفحات دسته‌بندی، صفحات تگ‌ها، صفحات آرشیو و URLهای پارامتری تگ کنونیکال قرار می‌دهند. با این حال، چند نکته مهم وجود دارد که رعایت آن‌ها ضروری است. اول، صفحات فیلترهای محصول مانند رنگ، سایز و قیمت معمولاً URLهای جدید با پارامتر ایجاد می‌کنند و بهترین کار این است که این صفحات به صفحه اصلی دسته‌بندی بدون پارامتر کنونیکال شوند. دوم، در صورتی که محصولات دارای چند نوع رنگ یا سایز باشند، بهتر است نسخه اصلی محصول کنونیکال شود و نه هر ترکیب فرعی. سوم، در صفحات صفحه‌بندی شده دسته‌بندی‌ها، مانند page/2 یا page/3، کنونیکال باید به همان صفحه خودش اشاره کند و نه صفحه اول، اما می‌توان با استفاده از noindex از ایندکس شدن صفحات عمیق جلوگیری کرد تا ساختار سایت برای موتورهای جستجو مرتب و بهینه باقی بماند.
کنونیکال و ریدایرکت؛ تفاوت‌ها و کاربردها
تگ کنونیکال و ریدایرکت 301 هر دو برای مدیریت URLها و جلوگیری از محتوای تکراری استفاده می‌شوند، اما کاربرد و اثرشان متفاوت است. انتخاب درست بین این دو باعث می‌شود سایت شما از نظر سئو سالم و بهینه باقی بماند.
کِی کنونیکال بهتر است؟
کنونیکال زمانی مناسب است که چند نسخه از یک محتوا وجود دارد و شما می‌خواهید فقط یک نسخه اصلی در نتایج جستجو دیده شود، بدون اینکه صفحات دیگر حذف شوند. این ابزار به گوگل نشان می‌دهد که کدام URL را باید ایندکس کند و اعتبار لینک‌ها را به آن منتقل نماید.
مثال‌ها شامل صفحات پارامتری، صفحات فیلتر فروشگاه‌ها، نسخه چاپی مقالات یا صفحات مشابه با تفاوت‌های جزئی هستند. همچنین وقتی می‌خواهید چند صفحه با محتوای نزدیک را ادغام کنید بدون حذف آن‌ها، کنونیکال بهترین گزینه است.
کِی باید ریدایرکت 301 استفاده شود؟
ریدایرکت 301 زمانی کاربرد دارد که یک صفحه دیگر نباید موجود باشد و می‌خواهید کاربران و موتورهای جستجو به صفحه جدید هدایت شوند. در این حالت، اعتبار صفحه قدیمی تقریباً کامل به صفحه جدید منتقل می‌شود.
این حالت معمولاً وقتی پیش می‌آید که صفحه‌ای حذف شده، URL تغییر کرده، ساختار سایت عوض شده یا نسخه قدیمی یک مقاله جایگزین شده است. همچنین برای حل مسائل مربوط به نسخه‌های دامنه مانند http به https یا www به non-www، ریدایرکت 301 ضروری است.
نحوه بررسی صحت تگ کنونیکال
پس از افزودن تگ کنونیکال به صفحات سایت، مهم است که بررسی کنید این تگ به درستی کار می‌کند و موتورهای جستجو نسخه اصلی صفحات را به درستی شناسایی می‌کنند. روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد که می‌توانند به شما اطمینان دهند کنونیکال‌ها به درستی پیاده‌سازی شده‌اند.
ابزارهای گوگل سرچ کنسول
گوگل سرچ کنسول امکان بررسی وضعیت ایندکس صفحات و کنونیکال‌ها را فراهم می‌کند. با استفاده از بخشURL Inspection می‌توانید ببینید گوگل کدام URL را به‌عنوان نسخه اصلی انتخاب کرده است و آیا کنونیکال شما رعایت شده است یا نه. این ابزار همچنین خطاهای احتمالی یا تناقض بین تگ‌های کنونیکال و ایندکس را نشان می‌دهد.
ابزارهای بررسی سئو (Screaming Frog، Ahrefs و…)
ابزارهای حرفه‌ای مثل Screaming Frog، Ahrefs یا SEMrush می‌توانند کل سایت را کراول کرده و همه تگ‌های کنونیکال را استخراج کنند. با این روش می‌توانید:
- بررسی کنید همه صفحات کنونیکال دارند یا نه
- کنونیکال به URL درست اشاره می‌کند یا اشتباه
- حلقه‌های کنونیکال یا صفحات چندتایی با کنونیکال اشتباه را پیدا کنید
این روش برای سایت‌های بزرگ بسیار کاربردی و ضروری است.
چک کردن دستی در سورس
روش ساده و سریع دیگر، بررسی دستی سورس HTML صفحه است. کافی است صفحه مورد نظر را باز کرده، با راست کلیک و انتخاب گزینه View Page Source یا Inspect، بخش <head> را مشاهده کنید و مطمئن شوید تگ کنونیکال به URL درست اشاره دارد. این روش برای بررسی صفحات کلیدی یا نمونه‌ای از صفحات سایت مناسب است و به شما دید فوری می‌دهد.
بهترین شیوه‌ها (Best Practices)
برای اینکه تگ کنونیکال به درستی عمل کند و از مشکلات سئو جلوگیری شود، بهتر است چند اصل و روش استاندارد را رعایت کنید. این نکات مخصوصاً برای سایت‌های بزرگ و پیچیده اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
رعایت ساختار URL ثابت
یکی از مهم‌ترین نکات این است که URL صفحات ثابت و قابل پیش‌بینی باشند. تغییر مداوم URL یا استفاده از پارامترهای زیاد باعث سردرگمی گوگل و کاهش اثر کنونیکال می‌شود. بهتر است قبل از پیاده‌سازی کنونیکال، URLها را استاندارد و سازگار طراحی کنید تا همه صفحات اصلی به صورت مشخص قابل شناسایی باشند.
انتخاب نسخه واحد دامنه
سایت‌ها معمولاً با نسخه‌های مختلف دامنه مواجه‌اند؛ مثل www یا بدون www، و http یا https. بهترین کار این است که یک نسخه اصلی انتخاب کنید و بقیه نسخه‌ها را به آن هدایت کرده یا کنونیکال دهید. این کار هم اعتبار لینک‌ها را تجمیع می‌کند و هم از ایندکس شدن نسخه‌های غیرضروری جلوگیری می‌کند.
قوانین حرفه‌ای برای سایت‌های بزرگ
در سایت‌های بزرگ با صفحات متعدد، رعایت قوانین حرفه‌ای اهمیت ویژه دارد. باید صفحات دسته‌بندی، محصولات، مقالات و صفحات پارامتری به صورت منظم کنونیکال شوند، از حلقه کنونیکال جلوگیری شود و صفحات با محتوای تکراری کنترل شوند. همچنین استفاده از ابزارهای خودکار سئو و بررسی دوره‌ای کنونیکال‌ها، باعث می‌شود سایت از نظر موتورهای جستجو ساختارمند و بهینه باقی بماند.
سخن پایانی
تگ کنونیکال مشخص می‌کند کدام صفحه نسخه اصلی است و باید ایندکس شود. این کار اعتبار صفحات مشابه را به نسخه اصلی منتقل می‌کند، محتوای تکراری را کاهش می‌دهد و از رقابت داخلی بین صفحات جلوگیری می‌کند. برای استفاده صحیح، مطمئن شوید URLهای اصلی مشخص هستند، کنونیکال به صفحه درست اشاره می‌کند و حلقه ایجاد نمی‌شود. در سایت‌های بزرگ نیز صفحات دسته‌بندی، محصولات و مقالات باید منظم بررسی شوند و از ابزارهای خودکار سئو برای کنترل دوره‌ای تگ‌ها استفاده شود.
